09. 17. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda Dinî Çeşitlilik ve Din Düşüncesinin Dönüşümü | Şaban Ağlar | Tarih ve Umran

İSAR Podcast’in bu bölümünde Şaban Ağlar ile erken modern Osmanlılarda din mefhumu ve bu mefhumun zaman içerisindeki dönüşümü üzerine konuşuyoruz. 17. yüzyıla odaklanan bu konuşmada Ağlar, Osmanlı elitinin din olgusu ile İslam dışındaki inançlara yönelik artan ilgisine temas ediyor. Bu çerçevede zımmî, Ehl-i kitap ve millet gibi çeşitli kavramları değerlendirirken aynı zamanda polemiklerden evrensel tarihlere uzanan birçok konu etrafında da sohbet ediyoruz.

Şaban Ağlar

Şaban Ağlar, 2015 yılında Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası ilişkiler bölümü ile Tarih bölümlerinden mezun oldu. Sonrasında, yine aynı okulda Tarih bölümünde “Jewish converts refute Judaism: conversion and religious polemics in the late Fifteenth-Century Ottoman Empire” (Yahudi mühtediler Yahudiliği reddediyor: Geç On Beşinci Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğunda ihtida ve dinî reddiyeler) isimli tezini 2017 yılında savundu. 2016 yılında İSAR temel eğitim programından mezun olan Ağlar, 2018 yılında Maryland Üniversitesi Tarih bölümünde başladığı doktora çalışmalarını sürdürmektedir.

Kaynakça ve İleri Okumalar

• Şaban Ağlar – İSAR Tez Sunumları: Yahudi Mühtediler Yahudiliği Reddediyor – https://www.youtube.com/watch?v=Rc7Gb9voGio&t=2s
• Baer, Marc David. Honored by the Glory of Islam: Conversion and Conquest in Ottoman Europe. New York, NY: Oxford University Press, 2008.
• Barkey, Karen. Empire of Difference: The Ottomans in Comparative Perspective. Cambridge; New York: Cambridge University Press, 2008.
• Braude, Benjamín. “Foundation Myths of the Millet System.” In Christians and Jews in the Ottoman Empire: The Functioning of a Plural Society, edited by Benjamín Braude and Bernard Lewis, 1:69–83. New York, NY: Holmes & Meier Publishers, 1982.
• ———. “On the Realities of the Millet System: Jerusalem in the Sixteenth Century.” In Christians and Jews in the Ottoman Empire: The Functioning of a Plural Society, edited by Benjamín Braude and Bernard Lewis, 2:7–18. New York, NY: Holmes & Meier Publishers, 1982.
• El-Rouayheb, Khaled. Islamic Intellectual History in the Seventeenth Century. New York, NY: Cambridge University Press, 2015.
• Hagen, Gottfried. Bir Osmanlı coğrafyacısı işbaşında : Katib Çelebi’nin Cihannüma’sı ve düşünce dünyası. Translated by Hilal Görgün. İstanbul: Küre Yayınları, 2015.
• Heyberger, Bernard. “Polemic Dialogues between Christians and Muslims in the Seventeenth Century.” Journal of the Economic and Social History of the Orient 55 (January 1, 2012): 495–516.
• Kâtip Çelebi. Cihân-Nümâ. İstanbul: Daru’t-Tıbaati’l-Amire, 1732.
• ———. Keşfü’z- Zünun: An Esami’l-Kütübi ve’l-Fünun (Kitapların ve İlimlerin İsimlerinden Şüphelerin Giderilmesi). Translated by Rüştü Balcı. 8th ed. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011.
• ———. Târih-i Frengi Tercümesi. Edited by İbrahim Solak. Konya: Palet Yayınları, 2010.
• ———. Tarih-i Konstantiniyye ve Kayasire. Edited by İbrahim Solak. Konya: Palet Yayinlari, 2009.
• Kenanoğlu, Macit. Osmanlı millet sistemi: mit ve gerçek. İstanbul: Klasik, 2004.
• Krstić, Tijana. Contested Conversions to Islam: Narratives of Religious Change in the Early Modern Ottoman Empire. Stanford, California: Stanford University Press, 2011.
• Lewis, Bernard. The Muslim Discovery of Europe. W.W. Norton, 1982.
• Patel, Youshaa. “Muslim Distinction: Imitation and the Anxiety of Jewish, Christian, and Other Influences.” PhD diss., Duke University, 2012.
• Pfeiffer, Judith. “Confessional Polarization in the 17th Century Ottoman Empire and Yūsuf İbn Ebī ʿAbdü’d Deyyān’s Keşfü’l-Esrār Fī Ilzāmi’l-Yehūd ve’l-Aḥbār.” In Contacts and Controversies Between Muslims, Jews and Christians in the Ottoman Empire and Pre-Modern Iran, edited by Camilla Adang and Sabine Schmidtke. Ergon-Verlag, 2010.
• Smith, Wilfred Cantwell. The Meaning and End of Religion. New York, NY: Fortress Press, 1963.
• Tezcan, Baki. “İbrâhîm Müteferrika ve Risâle-i İslâmiyye.” In Kitaplara Vakfedilen Bir Ömre Tuhfe: İsmail E. Erünsal’a Armağan, edited by Hatice Aynur, Bilgin Aydın, and Mustafa Birol Ülker, 1:515–556. İstanbul: Ülke, 2014.
• ———. “The Many Lives of the First Non-Western History of the Americas: From the New Report to the History of the West Indies.” Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies 40, no. 40 (December 1, 2012): 1–38.
• Winter, Michael. “A Polemical Treatise by ʿAbd Al-Ġanī al-Nābulusī against a Turkish Scholar on the Religious Status of the Ḏimmīs.” Arabica 35, no. 1 (1988): 92–103.
• Zilfi, Madeline C. “The Kadizadelis: Discordant Revivalism in Seventeenth-Century Istanbul.” Journal of Near Eastern Studies 45, no. 4 (1986): 251–69.

---

Sunucu

Arif Erbil
Lisans eğitimini 2018 yılında Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi & Uluslararası İlişkiler ve Tarih bölümlerinde tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi Tarih bölümünde “Translation as a Medium for the Development of Juristic Discourse in Sixteenth-Century Ottoman Political Writing” başlıklı tezi yazmaktadır. Abdullah Tivnikli İSAR vakfında araştırmacı olarak görev yapmaktadır.

---

Müzik

Mehmet Öncel

Bize ulaşmak için
podcast@isar.org.tr